Улаанбаатарт ирсэн жуулчид чанартай, чанаргүй хэдэн музей, бохир үнэртсэн Гандангаас өөр үзэх зүйлгүй байлаа.
Хэрвээ үндэсний баяр наадмаар аз нь таарвал бөх үзэх гэж тасалбар авдаг, аз нь таарахгүй бол хохь нь болоод л үлддэг байлаа шүү дээ. Харин “Найрсаг Улаанбаатар” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлснээр нийслэлд жилийн дөрвөн улиралд үзэж, харах зүйлээр тасрахгүй болоод байгаа билээ.
Энэ онд ч соёл урлаг, спорт, аялал жуулчлалын нийт 19 цогц үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж буй. Нийслэлчүүд ч үндэсний баяр наадмаа нэг хэсэг нь орон сууцны хороолол дундах зай талбай муутай Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд, нөгөө хэсэг нь Хүй долоон худагт тэмдэглэдэг байсан.
Харин өнгөрсөн жилээс “Даншиг наадам”-ыг сэргээж, эрийн гурван наадмыг урлагийн тоглолт, үндэсний үйлдвэрлэгчдийн бүтээгдэхүүний төрөлжсөн үзэсгэлэн худалдаа, бурхан урлал, түүнчлэн балин хийх, ном хурах, ном хаялцах зэрэг шашны зан заншилтай холбож үзүүлэх харуулах бүхий л зүйлийг нэг дор цогцоор нь зохион байгуулдаг болсон.
Хүй долоон худгийн дэнж тэдгээр өдрүүдэд ногоон зүлгээ дэвсэж, монголчууд түүх соёлоороо бахархаж, өөрсдийн төдийгүй зорьж ирсэн жуулчдын нүдийг бүлтийлгэж, чихийг дэлдийлгэж наадсан.
Гадныхан төдийгүй монголчууд ч өөрсдөө мэдэхгүй болоод байгаа цамын ёс заншил, утга учрыг Монголын сүсэгтэн олон, гадаадын жуулчид судлаачдад зориулан англи, монгол хэл дээр тайлбарлан хүргэсэн.
Хүрээ цамыг тусгай бэлтгэгдсэн лам нар дэг, дэгийнх нь дагуу харайдаг учиртай уг ёслолыг гадаадынхан болоод монголчууд ихэд сонирхон үзсэн. Тиймээс ч “Даншиг наадам” жинхэнэ утгаараа “байгаа оносон” ажил гэж хэлж болно. Цаашид ч Монголын уламжлалт соёлыг дахин сэргээх, түүнийг дэлхий дахинд сурталчлахаар жил бүр хийхээр болсон.
Хөрөнгө их зарцуулсан гэх шүүмжлэл дагуулсан хэдий ч улсын наадмын үеэр тохь алдсан заримынх нь тухтай наадах хүсэл, ирсэн зочдод бүтээгдэхүүнээ борлуулж орлого олох гэсэн үйлдвэрлэгчдийн хүлээлт, түүн дээр түүх соёлоо сурталчилж 2030 он гэхэд таван сая жуулчин татах тооцоо гээд юм юмтай Даншиг наадам болсон гэдгийг санаж байгаа байх.
Тэгвэл хотын шинэ удирдлагууд “Даншиг наадам”-ыг уламжлалт ёсоор хийхээр болж, ажлын хэсгийнхэн анхны хурлаа хийсэн байна. Энэхүү хурлын үеэр нийслэлийн Засаг дарга С.Батболд ажлын хэсгийнхэнд тус наадмын төсвийг хэмнэж, чанартай гүйцэтгэхийг үүрэг болголоо.
Уг нь тус наадам анх зохион байгуулахад зарцуулсан мөнгөө эргээд олдог гэдгийг өнгөрсөн жилийн наадам баталсан. Тодруулбал, “Даншиг наадам”-ыг 200 гаруй мянган иргэн, сүсэгтэн олон, жуулчид үзсэн буюу жуулчдын тоо хоёр дахин өссөн, худалдаа, үйлчилгээ эрхлэгчдийн орлого 400-600 сая төгрөгөөр өссөн гэх тоон мэдээ гарсан байдаг.
Жуулчны улирлын үеэр тэдэнд үзүүлэх юмтай байх, үндэсний зонхилох шашны соёл уламжлалыг төрийн зүгээс дэмжих, соён гэгээрүүлэх, хүмүүжүүлэх үр нөлөөг нь нэмэгдүүлэх, зан үйл, өв соёлыг нь хадгалан үлдэх, ард иргэд, дэлхий нийтэд сурталчлах зорилго бүхий энэхүү наадмыг уламжлал болгон зохион байгуулахыг дэмжиж байгаа гэдгээ нийслэлийн Засаг дарга илэрхийлээд байгаа.
Тэгвэл нэгэнт дэмжиж л байгаа бол өмнөх наадам шиг нүд бүлтийлгэх үзэх харах зүйлтэй, сайтар зохион байгуулалттай сайхан наадмыг хийх хэрэгтэй байна. Өөрөөр хэлбэл, өмнөх наадмын эрчийг алдахгүй жилээс жилд Даншиг наадмын үеэр шашны болон соёлын уламжлалын олон үйл ажиллагааг сэргээж, зөвхөн жуулчид гэхээсээ илүү монголчуудад түүх, ёс заншил, соёл уламжлалаа мэдэхэд туслах “том хөдөлгүүр” болгох хэрэгтэй байна.
Түүнээс сонин дээрээ соотолзоно гэдэг шиг эхний жил нь сайхан наадам зохион байгуулаад дараа дараагийн жилээс зохион байгуулах төсвийг нь хасч сумын наадмаас ялгарах зүйлгүй болгочихвол нээрээ л жилдээ хоёр наадам хийж, мөнгө үрэхийн хэрэг юу билээ.