• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



“...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг Ц.Туваан сайд тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна

УИХ-аар Гашуунсухайт-Ганц мод боомтын хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, Тавантолгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай Монгол, Хятадын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төслийг хэлэлцэж байна. Энэ үеэр нэг зүйл яригдсан нь анхаарал татлаа.

ЭЗБХ-ны хуралдаан дээр УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин “…Төслөөс харахад тэгш гэрээ биш байна. Найман зүйл дээр сайжруулахгүй бол дэмжих боломжгүй. УИХ-ын тогтоолын гол агуулга бол хил холболтын төмөр зам л чухал байсан. Гэтэл энэ заалтад нүүрсний гэрээ, уурхай нь чухал юм шиг, тэрийгээ хийхгүй бол төмөр замыг барихгүй гэсэн агуулгатай байна. Уурхайн гэрээ хийхгүй бол төмөр замын ажлыг эхлүүлэхгүй гэсэн нөхцөлтэй гэрээ байна. Хятадын компаниудыг дэмжсэн, тус улсад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна. Үүнийг өөрчлөхгүй бол дэмжих боломжгүй” гэлээ. Үүнд Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан “…Таны болгоомжлолыг хүлээж авч байна. Гэрээ байгуулах, хэрэгжүүлэх шатанд хариуцлагатай ажиллана. Янз бүрийн байдлаар алдаа оноо гаргасан бол хариуцлага хүлээхэд бэлэн гэдгээ хэлье. Төмөр замын хил холболт, нүүрс худалдах, худалдан авах, уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх гэсэн гурван асуудлыг салгаж ойлгохгүй гэсэн логикоор өнгөрсөн 11 жилийн хугацаанд ажлын хэсгүүд ажиллаж ирсэн” гэж хариулав.

Угтаа Д.Энхтүвшин гишүүний асуултад Ц.Туваан сайд тодорхой сайн тайл­бар өгсөнгүй. Тэрээр “...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна.

Үнэндээ, хоёр улсын Засгийн газрын гэ­рээнд тийм агуулга бий. “Чайна энержи” манайд тавьсан саналдаа үүнийг тодорхой хэлсэн байдаг. Тус компаниас Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваанд ирүүлсэн саналд “…Танай УИХ нэгдсэн ойлголтод хүрч, дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай. Ялангуяа нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлж, хамтын ажиллагааны хэлэлцээр байгуулж, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бий болгох нь чухал”, “…Хоёр талын байгуулах нүүрсний худалдааны гэрээнд “Чайналкогийн урт хугацааны гэрээний үнэ”-ийн үнэ тогтоох механизмыг ашиглах нь зүйтэй. Энэхүү гэрээний дагуу Монголын коксжих нүүрсний эцсийн үнэ нь цаашид ямар ч үнэ тогтоох механизм батлагдахаас үл хамааран уг механизмаар бий болсон үнээс өндөр байх ёсгүй”, “…Гашуунсухайтын төмөр зам баригдаж ашиглалтад орсноос хойш 16 жил алдагдалтай ажиллаж байна. Цаашид холбож, түүнийгээ ашиглалтад оруулахад дахин гурван жил шаардлагатай. Шударга, бодит, эрх тэгш зарчмыг баримтлан талууд нүүрсний худалдааны тогтвортой, урт хугацааны хамтын ажиллагааны хугацааг 16-20 жил байх саналыг гаргаж байна”, “…“Чайна энержи” компани Тавантолгойн нүүрсний ордыг эзэмших эрх, хувь эзэмших болон хөрөнгө оруулалтын хамтын ажиллагааны санал гаргах боломжгүй болсон”, “…Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замыг Хятадын төмөр замын сүлжээнд оруулсан. Бүтээн байгуулалтын дараа дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийн тогтвортой байлгах урьтач нөхцөлийг бий болгож, тээвэрлэх хүчин чадал, урсгалыг үндэслэн худалдааны бусад бизнесийн хэрэгцээг хангахад хүчин чармайлт гаргана” гэжээ. Эцэст нь “...Хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсны дараа “Чайна энержи” компани өнгөрсөн хугацаанд учруулсан бодит хохирол болоод холбогдох орлогын алдагдлыг нэхэмжлэхгүй” гэсэн байдаг.

Д.Энхтүвшин гишүүний тухайд Ц.Туваан сайдаас хамаагүй өмнө Гашуунсухайтын төмөр зам, Тавантолгойн ордын ашиглалтын талаар мэддэг болсон. Мэддэг гэхэд ч багадна. Тэрээр, бүр 10 жилийн өмнө өнөөдөр яригдаж байгаа төслийг гүйцэтгэхээр Хятад, Монголын компаниудын нийлж байгуулсан “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөн сууж байсан юм.

Тодруулбал, Хятадын “Шеньхуа” компани, Монголын төрийн өмчит “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК болон “Тавантолгой” ХК, “Энержи ресурс” ХХК-иуд энэ “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийг байгуулж байв. “Гашуунсухайт төмөр зам”-д хувь эзэмшигч компанийн төлөөллүүд тухайн үед Ерөнхий сайдыг Хятадад албан ёсны айлчлал хийх үеэр дагаж очоод “Консорциумын гэрээ”, “20 жилд 1.0 тэрбум тн нүүрс нийлүүлэх гэрээ”, “Боомтын төмөр замыг хэрэгжүүлэх төслийн гэрээ” гэсэн гурван санамж бичиг байгуулж байжээ. Энэ хүрээнд Улаанбаатар хотноо 2014 оны наймдугаар сарын 21-нд үзэглэсэн “Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын төслийн санхүүжилтийн ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төслийг боловсруулжээ.

Тодруулбал, Бээжингийн са­намж бичигт “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийг төлөөлж П.Бат-Эрдэнэ, Консорциумыг төлөөлж “Шеньхуа” компанийн Захирлуудын зөв­лөлийн дарга Жан Шию, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Ж.Оджаргал, “Тавантолгой” ХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Б.Түвшинбаяр нар гарын үсэг зурж байжээ. Хамгийн гол нь санамж бичигт “…Боомтын төмөр зам нь 1435 мм-ийн стандарт цариг бүхий хил дам­на­с­ан төмөр зам байна. Консорциум нь Боомтын төмөр замын барилгын ажлыг боломжит бүх хүчин чармайлт гар­гаж гүйцэтгэх асуудлаар “Монголын төмөр зам”-тай гэрээ байгуулах бөгөөд Боомтын төмөр замыг барих төслийн сан­хүү­жилт босгох, зураг төслийг бо­ловс­руулах, барилга угсралтыг гүйцэт­гэх үүргийг дангаараа хариуцна. “Монголын төмөр зам”-ын Ухаахудаг-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр зам баригдаж дууссаны дараа боомтын төмөр замтай холбогдмогц Боомтын төмөр замын өмчлөл “Монголын төмөр зам”-д шилжинэ” гэсэн байдаг.

Мөн Хятадын “Шеньхуа” компанийн Гао Биня, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Батцэнгэл, “Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Р.Сэддорж нарын гарын үсэг зурж байгуулсан санамж бичигт “…Талууд 20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллахад хүчин чармайлт гаргана. Зах зээлийн нөхцөлтэй уялдуулж олон улсын зах зээлд худалдаалах боломжийг талууд хамтран судална” гэсэн байна.

Ер нь бол, өнөөдөр хоёр улсын Засгийн газрын гэрээнд “…16 жилийн хугацаатай” хэмээн яригдаж байгаа Боомтын төмөр замын холболт болоод Тавантолгой ордын олборлолтын гэрээ нь 10 жилийн өмнө “Энержи ресурс”-ийн санамж бичигт гарын үсэг зурж, гэрээ байгуулахад “…20 жилийн хугацаатай” гэж байжээ.

Нэг талаас, өнөөдөр “…Төмөр замын гэрээ гээд байсан чинь Хятадад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна” гэж шүүмжилж буй Д.Энхтүвшин гишүүн маань 10 жилийн өмнө “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөөд сууж байсан. Тэр утгаараа, тэрээр төмөр замын гэрээг яагаад нүүрсний гэрээ болоод явдгийг хамгийн сайн мэдэх хүн аж. Тэр үедээ “…20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлнэ” гэхэд оролцоод явж байсан байна. Нөгөө талаас, 2014 оны “Энержи ресурс”-ийн гэрээ, 2024 онд Засгийн газрын гэрээ хоёрт ялгаа алга л харагдаад байна. Тийм атал яагаад УИХ дээр ийн асуусан хийгээд Ц.Туваан сайд түүнд нь тодорхой тайлбар өгч чадахгүй байсан нь сонин л харагдлаа. Ингэхэд төмөр замын гэрээ яагаад нүүрснийх болоод байдаг юм бэ. Энэ асуултыг Д.Энхтүвшин гишүүнээс ч, Ц.Туваан сайдаас ч олон нийт асуух ёстой юм байна. 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 29. ЛХАГВА ГАРАГ. № 18 (7514)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“Тавантолгой түлш” компани 1.5 их наяд төгрөгийн өр “үйлдвэрлэжээ”
Нэг аяга цай хэрхэн Их Британийг Монголын анхны метроны системийг барихад хүргэсэн бэ
Ерөнхийлөгчийг УИХ-уу, Ерөнхийлөгч Засгийн газрыг уу?!
Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийг буцаах тохироо хийсэн үү?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



“...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг Ц.Туваан сайд тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна

УИХ-аар Гашуунсухайт-Ганц мод боомтын хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, Тавантолгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай Монгол, Хятадын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төслийг хэлэлцэж байна. Энэ үеэр нэг зүйл яригдсан нь анхаарал татлаа.

ЭЗБХ-ны хуралдаан дээр УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин “…Төслөөс харахад тэгш гэрээ биш байна. Найман зүйл дээр сайжруулахгүй бол дэмжих боломжгүй. УИХ-ын тогтоолын гол агуулга бол хил холболтын төмөр зам л чухал байсан. Гэтэл энэ заалтад нүүрсний гэрээ, уурхай нь чухал юм шиг, тэрийгээ хийхгүй бол төмөр замыг барихгүй гэсэн агуулгатай байна. Уурхайн гэрээ хийхгүй бол төмөр замын ажлыг эхлүүлэхгүй гэсэн нөхцөлтэй гэрээ байна. Хятадын компаниудыг дэмжсэн, тус улсад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна. Үүнийг өөрчлөхгүй бол дэмжих боломжгүй” гэлээ. Үүнд Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан “…Таны болгоомжлолыг хүлээж авч байна. Гэрээ байгуулах, хэрэгжүүлэх шатанд хариуцлагатай ажиллана. Янз бүрийн байдлаар алдаа оноо гаргасан бол хариуцлага хүлээхэд бэлэн гэдгээ хэлье. Төмөр замын хил холболт, нүүрс худалдах, худалдан авах, уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх гэсэн гурван асуудлыг салгаж ойлгохгүй гэсэн логикоор өнгөрсөн 11 жилийн хугацаанд ажлын хэсгүүд ажиллаж ирсэн” гэж хариулав.

Угтаа Д.Энхтүвшин гишүүний асуултад Ц.Туваан сайд тодорхой сайн тайл­бар өгсөнгүй. Тэрээр “...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна.

Үнэндээ, хоёр улсын Засгийн газрын гэ­рээнд тийм агуулга бий. “Чайна энержи” манайд тавьсан саналдаа үүнийг тодорхой хэлсэн байдаг. Тус компаниас Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваанд ирүүлсэн саналд “…Танай УИХ нэгдсэн ойлголтод хүрч, дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай. Ялангуяа нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлж, хамтын ажиллагааны хэлэлцээр байгуулж, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бий болгох нь чухал”, “…Хоёр талын байгуулах нүүрсний худалдааны гэрээнд “Чайналкогийн урт хугацааны гэрээний үнэ”-ийн үнэ тогтоох механизмыг ашиглах нь зүйтэй. Энэхүү гэрээний дагуу Монголын коксжих нүүрсний эцсийн үнэ нь цаашид ямар ч үнэ тогтоох механизм батлагдахаас үл хамааран уг механизмаар бий болсон үнээс өндөр байх ёсгүй”, “…Гашуунсухайтын төмөр зам баригдаж ашиглалтад орсноос хойш 16 жил алдагдалтай ажиллаж байна. Цаашид холбож, түүнийгээ ашиглалтад оруулахад дахин гурван жил шаардлагатай. Шударга, бодит, эрх тэгш зарчмыг баримтлан талууд нүүрсний худалдааны тогтвортой, урт хугацааны хамтын ажиллагааны хугацааг 16-20 жил байх саналыг гаргаж байна”, “…“Чайна энержи” компани Тавантолгойн нүүрсний ордыг эзэмших эрх, хувь эзэмших болон хөрөнгө оруулалтын хамтын ажиллагааны санал гаргах боломжгүй болсон”, “…Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замыг Хятадын төмөр замын сүлжээнд оруулсан. Бүтээн байгуулалтын дараа дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийн тогтвортой байлгах урьтач нөхцөлийг бий болгож, тээвэрлэх хүчин чадал, урсгалыг үндэслэн худалдааны бусад бизнесийн хэрэгцээг хангахад хүчин чармайлт гаргана” гэжээ. Эцэст нь “...Хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсны дараа “Чайна энержи” компани өнгөрсөн хугацаанд учруулсан бодит хохирол болоод холбогдох орлогын алдагдлыг нэхэмжлэхгүй” гэсэн байдаг.

Д.Энхтүвшин гишүүний тухайд Ц.Туваан сайдаас хамаагүй өмнө Гашуунсухайтын төмөр зам, Тавантолгойн ордын ашиглалтын талаар мэддэг болсон. Мэддэг гэхэд ч багадна. Тэрээр, бүр 10 жилийн өмнө өнөөдөр яригдаж байгаа төслийг гүйцэтгэхээр Хятад, Монголын компаниудын нийлж байгуулсан “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөн сууж байсан юм.

Тодруулбал, Хятадын “Шеньхуа” компани, Монголын төрийн өмчит “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК болон “Тавантолгой” ХК, “Энержи ресурс” ХХК-иуд энэ “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийг байгуулж байв. “Гашуунсухайт төмөр зам”-д хувь эзэмшигч компанийн төлөөллүүд тухайн үед Ерөнхий сайдыг Хятадад албан ёсны айлчлал хийх үеэр дагаж очоод “Консорциумын гэрээ”, “20 жилд 1.0 тэрбум тн нүүрс нийлүүлэх гэрээ”, “Боомтын төмөр замыг хэрэгжүүлэх төслийн гэрээ” гэсэн гурван санамж бичиг байгуулж байжээ. Энэ хүрээнд Улаанбаатар хотноо 2014 оны наймдугаар сарын 21-нд үзэглэсэн “Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын төслийн санхүүжилтийн ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төслийг боловсруулжээ.

Тодруулбал, Бээжингийн са­намж бичигт “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийг төлөөлж П.Бат-Эрдэнэ, Консорциумыг төлөөлж “Шеньхуа” компанийн Захирлуудын зөв­лөлийн дарга Жан Шию, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Ж.Оджаргал, “Тавантолгой” ХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Б.Түвшинбаяр нар гарын үсэг зурж байжээ. Хамгийн гол нь санамж бичигт “…Боомтын төмөр зам нь 1435 мм-ийн стандарт цариг бүхий хил дам­на­с­ан төмөр зам байна. Консорциум нь Боомтын төмөр замын барилгын ажлыг боломжит бүх хүчин чармайлт гар­гаж гүйцэтгэх асуудлаар “Монголын төмөр зам”-тай гэрээ байгуулах бөгөөд Боомтын төмөр замыг барих төслийн сан­хүү­жилт босгох, зураг төслийг бо­ловс­руулах, барилга угсралтыг гүйцэт­гэх үүргийг дангаараа хариуцна. “Монголын төмөр зам”-ын Ухаахудаг-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр зам баригдаж дууссаны дараа боомтын төмөр замтай холбогдмогц Боомтын төмөр замын өмчлөл “Монголын төмөр зам”-д шилжинэ” гэсэн байдаг.

Мөн Хятадын “Шеньхуа” компанийн Гао Биня, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Батцэнгэл, “Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Р.Сэддорж нарын гарын үсэг зурж байгуулсан санамж бичигт “…Талууд 20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллахад хүчин чармайлт гаргана. Зах зээлийн нөхцөлтэй уялдуулж олон улсын зах зээлд худалдаалах боломжийг талууд хамтран судална” гэсэн байна.

Ер нь бол, өнөөдөр хоёр улсын Засгийн газрын гэрээнд “…16 жилийн хугацаатай” хэмээн яригдаж байгаа Боомтын төмөр замын холболт болоод Тавантолгой ордын олборлолтын гэрээ нь 10 жилийн өмнө “Энержи ресурс”-ийн санамж бичигт гарын үсэг зурж, гэрээ байгуулахад “…20 жилийн хугацаатай” гэж байжээ.

Нэг талаас, өнөөдөр “…Төмөр замын гэрээ гээд байсан чинь Хятадад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна” гэж шүүмжилж буй Д.Энхтүвшин гишүүн маань 10 жилийн өмнө “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөөд сууж байсан. Тэр утгаараа, тэрээр төмөр замын гэрээг яагаад нүүрсний гэрээ болоод явдгийг хамгийн сайн мэдэх хүн аж. Тэр үедээ “…20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлнэ” гэхэд оролцоод явж байсан байна. Нөгөө талаас, 2014 оны “Энержи ресурс”-ийн гэрээ, 2024 онд Засгийн газрын гэрээ хоёрт ялгаа алга л харагдаад байна. Тийм атал яагаад УИХ дээр ийн асуусан хийгээд Ц.Туваан сайд түүнд нь тодорхой тайлбар өгч чадахгүй байсан нь сонин л харагдлаа. Ингэхэд төмөр замын гэрээ яагаад нүүрснийх болоод байдаг юм бэ. Энэ асуултыг Д.Энхтүвшин гишүүнээс ч, Ц.Туваан сайдаас ч олон нийт асуух ёстой юм байна. 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 29. ЛХАГВА ГАРАГ. № 18 (7514)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Нийслэл
  • •Засгийн газар
  • •Уул уурхай
  • •Ипотекийн зээл
  • •Эрүүл мэнд
  • •Боловсрол
  • •Яам, Агентлаг
  • •E-Sport
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Ярилцлага
  • •Аймгуудын мэдээлэл
  • •ММ-ын тодруулга
  • •Чуулган
  • •Кино, театр
  • •Улсын Онцгой Комисс
ХУРААХ
Орон сууцны мкв-ын дутуугаа...
Л.Оюун-Эрдэнийг Ерөнхий сайд...

“...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг Ц.Туваан сайд тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна

ГАРЬД 2025-01-29
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
“...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг Ц.Туваан сайд тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна

УИХ-аар Гашуунсухайт-Ганц мод боомтын хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, Тавантолгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай Монгол, Хятадын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төслийг хэлэлцэж байна. Энэ үеэр нэг зүйл яригдсан нь анхаарал татлаа.

ЭЗБХ-ны хуралдаан дээр УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин “…Төслөөс харахад тэгш гэрээ биш байна. Найман зүйл дээр сайжруулахгүй бол дэмжих боломжгүй. УИХ-ын тогтоолын гол агуулга бол хил холболтын төмөр зам л чухал байсан. Гэтэл энэ заалтад нүүрсний гэрээ, уурхай нь чухал юм шиг, тэрийгээ хийхгүй бол төмөр замыг барихгүй гэсэн агуулгатай байна. Уурхайн гэрээ хийхгүй бол төмөр замын ажлыг эхлүүлэхгүй гэсэн нөхцөлтэй гэрээ байна. Хятадын компаниудыг дэмжсэн, тус улсад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна. Үүнийг өөрчлөхгүй бол дэмжих боломжгүй” гэлээ. Үүнд Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан “…Таны болгоомжлолыг хүлээж авч байна. Гэрээ байгуулах, хэрэгжүүлэх шатанд хариуцлагатай ажиллана. Янз бүрийн байдлаар алдаа оноо гаргасан бол хариуцлага хүлээхэд бэлэн гэдгээ хэлье. Төмөр замын хил холболт, нүүрс худалдах, худалдан авах, уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх гэсэн гурван асуудлыг салгаж ойлгохгүй гэсэн логикоор өнгөрсөн 11 жилийн хугацаанд ажлын хэсгүүд ажиллаж ирсэн” гэж хариулав.

Угтаа Д.Энхтүвшин гишүүний асуултад Ц.Туваан сайд тодорхой сайн тайл­бар өгсөнгүй. Тэрээр “...Төмөр замын гэрээ юу, нүүрсний гэрээ юу” гэдгийг тодорхой тайлбарлаж чадахгүй байна.

Үнэндээ, хоёр улсын Засгийн газрын гэ­рээнд тийм агуулга бий. “Чайна энержи” манайд тавьсан саналдаа үүнийг тодорхой хэлсэн байдаг. Тус компаниас Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваанд ирүүлсэн саналд “…Танай УИХ нэгдсэн ойлголтод хүрч, дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай. Ялангуяа нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлж, хамтын ажиллагааны хэлэлцээр байгуулж, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бий болгох нь чухал”, “…Хоёр талын байгуулах нүүрсний худалдааны гэрээнд “Чайналкогийн урт хугацааны гэрээний үнэ”-ийн үнэ тогтоох механизмыг ашиглах нь зүйтэй. Энэхүү гэрээний дагуу Монголын коксжих нүүрсний эцсийн үнэ нь цаашид ямар ч үнэ тогтоох механизм батлагдахаас үл хамааран уг механизмаар бий болсон үнээс өндөр байх ёсгүй”, “…Гашуунсухайтын төмөр зам баригдаж ашиглалтад орсноос хойш 16 жил алдагдалтай ажиллаж байна. Цаашид холбож, түүнийгээ ашиглалтад оруулахад дахин гурван жил шаардлагатай. Шударга, бодит, эрх тэгш зарчмыг баримтлан талууд нүүрсний худалдааны тогтвортой, урт хугацааны хамтын ажиллагааны хугацааг 16-20 жил байх саналыг гаргаж байна”, “…“Чайна энержи” компани Тавантолгойн нүүрсний ордыг эзэмших эрх, хувь эзэмших болон хөрөнгө оруулалтын хамтын ажиллагааны санал гаргах боломжгүй болсон”, “…Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замыг Хятадын төмөр замын сүлжээнд оруулсан. Бүтээн байгуулалтын дараа дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийн тогтвортой байлгах урьтач нөхцөлийг бий болгож, тээвэрлэх хүчин чадал, урсгалыг үндэслэн худалдааны бусад бизнесийн хэрэгцээг хангахад хүчин чармайлт гаргана” гэжээ. Эцэст нь “...Хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсны дараа “Чайна энержи” компани өнгөрсөн хугацаанд учруулсан бодит хохирол болоод холбогдох орлогын алдагдлыг нэхэмжлэхгүй” гэсэн байдаг.

Д.Энхтүвшин гишүүний тухайд Ц.Туваан сайдаас хамаагүй өмнө Гашуунсухайтын төмөр зам, Тавантолгойн ордын ашиглалтын талаар мэддэг болсон. Мэддэг гэхэд ч багадна. Тэрээр, бүр 10 жилийн өмнө өнөөдөр яригдаж байгаа төслийг гүйцэтгэхээр Хятад, Монголын компаниудын нийлж байгуулсан “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөн сууж байсан юм.

Тодруулбал, Хятадын “Шеньхуа” компани, Монголын төрийн өмчит “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК болон “Тавантолгой” ХК, “Энержи ресурс” ХХК-иуд энэ “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийг байгуулж байв. “Гашуунсухайт төмөр зам”-д хувь эзэмшигч компанийн төлөөллүүд тухайн үед Ерөнхий сайдыг Хятадад албан ёсны айлчлал хийх үеэр дагаж очоод “Консорциумын гэрээ”, “20 жилд 1.0 тэрбум тн нүүрс нийлүүлэх гэрээ”, “Боомтын төмөр замыг хэрэгжүүлэх төслийн гэрээ” гэсэн гурван санамж бичиг байгуулж байжээ. Энэ хүрээнд Улаанбаатар хотноо 2014 оны наймдугаар сарын 21-нд үзэглэсэн “Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын төслийн санхүүжилтийн ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төслийг боловсруулжээ.

Тодруулбал, Бээжингийн са­намж бичигт “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийг төлөөлж П.Бат-Эрдэнэ, Консорциумыг төлөөлж “Шеньхуа” компанийн Захирлуудын зөв­лөлийн дарга Жан Шию, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Ж.Оджаргал, “Тавантолгой” ХК-ийн Захирлуудын зөвлөлийн дарга Б.Түвшинбаяр нар гарын үсэг зурж байжээ. Хамгийн гол нь санамж бичигт “…Боомтын төмөр зам нь 1435 мм-ийн стандарт цариг бүхий хил дам­на­с­ан төмөр зам байна. Консорциум нь Боомтын төмөр замын барилгын ажлыг боломжит бүх хүчин чармайлт гар­гаж гүйцэтгэх асуудлаар “Монголын төмөр зам”-тай гэрээ байгуулах бөгөөд Боомтын төмөр замыг барих төслийн сан­хүү­жилт босгох, зураг төслийг бо­ловс­руулах, барилга угсралтыг гүйцэт­гэх үүргийг дангаараа хариуцна. “Монголын төмөр зам”-ын Ухаахудаг-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр зам баригдаж дууссаны дараа боомтын төмөр замтай холбогдмогц Боомтын төмөр замын өмчлөл “Монголын төмөр зам”-д шилжинэ” гэсэн байдаг.

Мөн Хятадын “Шеньхуа” компанийн Гао Биня, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь, “Энержи ресурс” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Батцэнгэл, “Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Р.Сэддорж нарын гарын үсэг зурж байгуулсан санамж бичигт “…Талууд 20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллахад хүчин чармайлт гаргана. Зах зээлийн нөхцөлтэй уялдуулж олон улсын зах зээлд худалдаалах боломжийг талууд хамтран судална” гэсэн байна.

Ер нь бол, өнөөдөр хоёр улсын Засгийн газрын гэрээнд “…16 жилийн хугацаатай” хэмээн яригдаж байгаа Боомтын төмөр замын холболт болоод Тавантолгой ордын олборлолтын гэрээ нь 10 жилийн өмнө “Энержи ресурс”-ийн санамж бичигт гарын үсэг зурж, гэрээ байгуулахад “…20 жилийн хугацаатай” гэж байжээ.

Нэг талаас, өнөөдөр “…Төмөр замын гэрээ гээд байсан чинь Хятадад 16 жил нүүрс зарах л гэрээ болсон байна” гэж шүүмжилж буй Д.Энхтүвшин гишүүн маань 10 жилийн өмнө “Гашуунсухайт төмөр зам” ХХК-ийн ТУЗ-д “Энержи ресурс” ХХК-ийг төлөөлөөд сууж байсан. Тэр утгаараа, тэрээр төмөр замын гэрээг яагаад нүүрсний гэрээ болоод явдгийг хамгийн сайн мэдэх хүн аж. Тэр үедээ “…20 жилийн хугацаанд коксжих нүүрс давамгайлсан нэг тэрбум хүртэл тн нүүрсийг олборлолт, үйлдвэрлэлийн хүчин чадалтай уялдуулан Монгол Улсаас Хятад улсад хамтран нийлүүлнэ” гэхэд оролцоод явж байсан байна. Нөгөө талаас, 2014 оны “Энержи ресурс”-ийн гэрээ, 2024 онд Засгийн газрын гэрээ хоёрт ялгаа алга л харагдаад байна. Тийм атал яагаад УИХ дээр ийн асуусан хийгээд Ц.Туваан сайд түүнд нь тодорхой тайлбар өгч чадахгүй байсан нь сонин л харагдлаа. Ингэхэд төмөр замын гэрээ яагаад нүүрснийх болоод байдаг юм бэ. Энэ асуултыг Д.Энхтүвшин гишүүнээс ч, Ц.Туваан сайдаас ч олон нийт асуух ёстой юм байна. 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 29. ЛХАГВА ГАРАГ. № 18 (7514)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“Тавантолгой түлш” компани 1.5 их наяд төгрөгийн өр “үйлдвэрлэжээ”
Нэг аяга цай хэрхэн Их Британийг Монголын анхны метроны системийг барихад хүргэсэн бэ
Ерөнхийлөгчийг УИХ-уу, Ерөнхийлөгч Засгийн газрыг уу?!
Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийг буцаах тохироо хийсэн үү?
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
1 цагийн өмнө өмнө

ЕБС-ийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний хичээл долоо хоногт хоёр цаг орно

1 цагийн өмнө өмнө

П.Наранбаяр: Боловсролын салбарт технологид суурилсан бие даан суралцахуйд үе шаттай шилжих цахим шилжилтийг эхлүүлээд байна

1 цагийн өмнө өмнө

“Шивээ-Овоо” ХК-ийн машин техник, тоног төхөөрөмжүүдийн засвар үйлчилгээг бүрэн дуусгаж, шаардлагатай сэлбэг, хэрэгсэл худалдан авна

1 цагийн өмнө өмнө

Ургац хураалтад оюутан, сонсогч, хугацаат цэргийн алба хаагчид болон иргэдийг сайн дурын үндсэн дээр оролцуулна

1 цагийн өмнө өмнө

Нэг цонхны үйлчилгээг цахимжуулж, экспортыг нэмэгдүүлнэ

1 цагийн өмнө өмнө

Ирэх сарын 15-аас уурын болон усан халаалтын 174 зууханд түүхий нүүрс түлэхгүй

1 цагийн өмнө өмнө

А.Амартүвшин: Өнөөдөр тавилга, тоног төхөөрөмжгүй шинэ 16 сургууль, 20 цэцэрлэг байна

8 цагийн өмнө өмнө

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан болж байна

8 цагийн өмнө өмнө

Төв лаборатор-Саппорогийн уулзварын ажлын явц 50 хувьтай байна

8 цагийн өмнө өмнө

“Тавантолгой түлш” компани 1.5 их наяд төгрөгийн өр “үйлдвэрлэжээ”

8 цагийн өмнө өмнө

Орон сууцны ипотекийн зээл авах гэж байгаа иргэдэд зориулж ипотекийн зээлийн зээлдэгчийн бүрдүүлэх материал

8 цагийн өмнө өмнө

“The MongolZ” өнөөдөр “GamerLegion” багтай тоглоно

9 цагийн өмнө өмнө

Эхний ээлжийн 220 айлын орон сууцны барилга угсралтын ажил дууслаа

19 цагийн өмнө өмнө

Улаанбаатар хотод хаягдал ус дахин боловсруулж, жилд 18 сая метр.куб гүний усыг хэмнэнэ

9 цагийн өмнө өмнө

Ирэх сараас түүхий нүүрсний хэрэглээг зогсооно

9 цагийн өмнө өмнө

Улаанбаатар хотод оршуулгын үйл ажиллагааны журам, стандартын хэрэгжилт 66.3 хувьтай буюу “хангалтгүй” байна

9 цагийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Засгийн газрын хэмнэлтийн бодлогод төрийн өмчит компаниуд манлайлал үзүүлэх ёстой

9 цагийн өмнө өмнө

Онцгой байдлын алба хаагчдын онцгой нөхцөлийн нэмэгдлийг 40 хувь болгож нэмнэ

9 цагийн өмнө өмнө

Үс засуулвал өлзийтэй сайн

9 цагийн өмнө өмнө

Өдөртөө их хэмжээний бороо орно

1 өдрийн өмнө өмнө

М.В.Мишустин: Энэ хязгаарлалт Монгол Улсад хамаарахгүй

1 өдрийн өмнө өмнө

Сэлбэ голын голдирол тохируулгын ажил 60 гаруй хувьтай үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Ханын материалд 1800 айлын орон сууц барих төслийн газар чөлөөлөлт 92 хувьтай үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендерийн баримт бичгийг боловсруулж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Төмсний 72, хүнсний ногооны 62 хувийг дотоодоос хангана

1 өдрийн өмнө өмнө

Цэцэрлэгт мянга гаруй, ерөнхий боловсролын сургуульд 3200 орчим багшийн сул орон тоо байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцын 2-р блок ашиглалтад орсноор эрчим хүчний хязгаарлалт хийхгүй

1 өдрийн өмнө өмнө

Бэлчээрийн өвс, байгалийн хадлан бэлтгэж экспортлохыг хориглов

1 өдрийн өмнө өмнө

“Шивээ Овоо” уурхайн ажилчдын гүйцэтгэлийн үр дүнг 50 хүртэл хувиар нэмэх үүрэг өглөө

1 өдрийн өмнө өмнө

Монголын Ипотекийн Корпораци болон Японы орон сууц санхүүжилтийн агентлаг техникийн туслалцааны хамтын ажиллагааны гэрээ байгууллаа

САНАЛ БОЛГОХ
2025-08-13 өмнө

Орон сууцны ипотекийн зээл МИК-рүү хэрхэн шилждэг вэ?

2025-08-13 өмнө

Иргэдийг залилсан этгээдийг Интерполоор эрэн сурвалжилж, Турк улсаас албадан авчирлаа

2025-08-14 өмнө

Хүүхэд асрах чөлөөтэй байх хугацаандаа ипотекийн зээлийн хамтран зээлдэгчээр хамрагдах боломжтой юу

2025-08-15 өмнө

Нийслэлийн төвийн зургаан дүүргийн 51 байршилд 139 ТҮЦ-ийг нүүлгэн шилжүүлж байна

2025-08-13 өмнө

Зуслангийн байшин тоносон этгээдүүдийг баривчиллаа

2025-08-13 өмнө

Үс засуулвал сайн нөхөртэй нөхөрлөнө

2025-08-13 өмнө

Явган хүний замын шинэчлэлтийн хүрээнд ил кабелуудыг газар доогуур сувагчилж байна

2025-08-13 өмнө

Дүүжин замын тээврийн үндсэн тулгуур багануудыг ирэх долоо хоногоос суурилуулж эхэлнэ

2025-08-13 өмнө

Д.Амгалан: Хууль, эрх зүйн шинэчлэл хийснээр Улаанбаатар хот тэлж хөгжих боломжтой болсон

2025-08-14 өмнө

Дэлхийн хип хопын домогт уран бүтээлч Fat Joe Монголд ирнэ

2025-08-13 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 19-21 хэм дулаан байна

2025-08-14 өмнө

Архангай аймгийн Их-Тамир суманд 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт боллоо

2025-08-14 өмнө

Хэт чанга дуу чимээ гаргаж буй тээврийн хэрэгсэлд хяналт шалгалт хийж, стандартыг мөрдүүлнэ

2025-08-14 өмнө

А.Баяр: Дрифт хийх сонирхолтой иргэдийн хүслийг хааж боож болохгүй

2025-08-15 өмнө

Үс засуулвал идээ ундаа элбэг олдоно

2025-08-14 өмнө

Энхтайваны гүүрний доод хэсгийн авто замыг хааж, борооны ус зайлуулах шугам хоолой угсарна

2025-08-15 өмнө

“ТБД Андууд” орчимд шинээр хийсэн явган хүний замын 189 ам.метр талбайг хүнд даацын хоёр машинаар эвдсэн байна

2025-08-15 өмнө

Туулын хурдны замын барилга угсралтын ажлын бэлтгэл хангаж байна

2025-08-15 өмнө

Чингэлтэй дүүрэгт зургаан байршилд зөвшөөрөлгүй ТҮЦ дахин байрлуулсан учраас нүүлгэн шилжүүлж байна

2025-08-15 өмнө

“Нарны титэм” барилгын Ж блокийг энэ сарын 25-нд дуудлагаар худалдана

2025-08-14 өмнө

Нийтийн тээврийн орлого 68.4 хувиар өсөөд байна

2025-08-15 өмнө

Нийтийн тээврийн Ч:7, Ч:9, Ч:22 чиглэлд өөрчлөлт оруулж, Ч:82 чиглэлийг шинээр нээлээ

2025-08-15 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 23-25 хэм дулаан байна

2025-08-14 өмнө

10 дугаар хорооллын халуун ус, дулааны шугамын гэмтэл засварлах ажлыг эхлүүллээ

2025-08-17 өмнө

Б.Баярсайхан: Хоёр хими эмчилгээний дараа хавдрын үсэрхийллүүд эдгэрч, алга болсон

2025-08-14 өмнө

Зүрх судасны үндэсний төв байгуулах төслөөр 119 ортой эмнэлэг барина

2025-08-14 өмнө

Ч.Төгсдэлгэр: РЦНК-ийн баруун талд ногоон байгууламж барих асуудалд хувийн хэвшилтэй зөвшилцөж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Чингис хаан ОУНБ руу нийтийн тээврийн хэрэгсэл 24 цагийн туршид үйлчилдэг болно

2025-08-17 өмнө

Суррон, мотоцикльтой насанд хүрээгүй жолооч нар авто зам дээр "Нисэж" байна

2025-08-14 өмнө

Эрүүл мэндийн даатгалын санд өр үүссэн шалтгаан нөхцөлийг судалж, хяналт шалгалт хийнэ

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.