• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов
Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!
“Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!
Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Засгийн газар
  • •Нийтлэл
  • •Байнгын хороо
  • •Ярилцлага
  • •Нийслэл
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Уул уурхай
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •E-Sport
  • •Фото мэдээ
  • •Гэмт хэрэг
  • •Чуулган
  • •Видео мэдээ
  • •Ипотекийн зээл
ХУРААХ
Уг нь С.Энхболдын зөв!
“Мод тариад орхих бус, ургуулах...

​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Kuzmo 2022-05-18
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов
Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!
“Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!
Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
13 цагийн өмнө өмнө

Л.Оюун-Эрдэнэ: Засгийн газрын мега төслийн нэгдүгээрт эрэмбэлэгдсэн Гашуунсухайт-Ганцмод төмөр замын их бүтээн байгуулалт гараанаас гарлаа

14 цагийн өмнө өмнө

Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын бүтээн байгуулалтыг 22 сарын хугацаанд ашиглалтад оруулна

14 цагийн өмнө өмнө

Оклахома Сити Тандер талбайдаа цувралын тав дахь тоглолтод хожлоо

17 цагийн өмнө өмнө

Жагсаал цуглааны үед танхайрсан иргэнийг 10 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэл оногдуулжээ

18 цагийн өмнө өмнө

Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр зам нь Монгол Улсын нүүрсний экспортын хэмжээ, тээвэр логистикийн чадавх, эдийн засгийн өсөлтөд томоохон түлхэц болно

18 цагийн өмнө өмнө

А.Ариунзаяа: Төрийн албан хаагчдын цалин хөлсийг яагаад шимтгэл төлөгчдийн сангаас төлж байгаа вэ

18 цагийн өмнө өмнө

Ж.Чинбүрэн: Тогтолцооны томоохон өөрчлөлтүүдийг төсвийн хуультай хамт оруулж ирэх хэрэгтэй

18 цагийн өмнө өмнө

Биеэ авч явах чадваргүй үед нь цагдаа байна гэж итгүүлэн залилсан байна

21 цагийн өмнө өмнө

Индиана Пэйсэрс дорнод бүсийг тэргүүлсэн багийг 5 тоглолтод хожиж, бүсийн аваргын төлөө шалгарч үлдлээ

21 цагийн өмнө өмнө

Орон сууцны зээл хүсэгч нь ямар даатгалд заавал хамрагдах шаардлагатай вэ

21 цагийн өмнө өмнө

Халуун ус маргаашнаас хязгаарлах байршил

21 цагийн өмнө өмнө

Монгол Улсын Ерөнхий аудитор С.Магнайсүрэн үүрэгт ажлаа хүлээн авлаа

21 цагийн өмнө өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.14/

21 цагийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй харагчин хонь өдөр

21 цагийн өмнө өмнө

Өдөртөө 17-19 хэм дулаан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Г.Лувсанжамц: Хэрэглээг биш, хэмнэлтийг дэмжих шинэ бодлогын суурийг тавина

1 өдрийн өмнө өмнө

Олон улсын тээвэр загварчлалын тэргүүлэгч PTV группийн төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Улсын дугаар, гэрчилгээтэй суррон, мопедыг хөдөлгөөнд оролцуулна

1 өдрийн өмнө өмнө

Д.Батсайхан: Таван толгойг Монголдоо авч үлдсэнд минь талархдаггүй юм гэхэд гүтгэж хэлмэгдүүлмээргүй байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Э.Бат-Үүл: Оросын олигархиудтай нийлж Монголын уул уурхайн баялгийг булаах тэмцэл өрнөж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Говийн бүсэд тулгамдсан дөрвөн чиглэлийн 33 төсөл, арга хэмжээ хэрэгжүүлнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Н.Алгаа: Уул уурхайнхныг хууль ухраах коммунист аргаар шийтгэвэл эдийн засаг элгээрээ хэвтэнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов

1 өдрийн өмнө өмнө

С.Баярцогт Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрын зөрчил хурцдаад эхлэв үү?

1 өдрийн өмнө өмнө

Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!

1 өдрийн өмнө өмнө

Мега төслүүдэд дотоодын үйлдвэрлэгч компаниудтай хамтарч ажиллах талаар санал солилцлоо

1 өдрийн өмнө өмнө

Өнөөдрөөс “Улаанбаатар марафон”-ы энгэрийн дугаарыг олгоно

1 өдрийн өмнө өмнө

The MongolZ "PGL Astana 2025" тэмцээний шигшээ шатанд шалгарлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.13/

1 өдрийн өмнө өмнө

Долоон улаан мэнгэтэй хар морь өдөр

САНАЛ БОЛГОХ
2025-05-09 өмнө

“Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!

2025-05-09 өмнө

Зайсангийн зүүн гүүрийг шинэчлэх ажлын явц 82 хувьтай байна

2025-05-09 өмнө

Нисэхийн тойргийг олон түвшинт уулзвар болгох ажил үргэлжилж байна

2025-05-08 өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин нар албан ёсны уулзалт хийлээ

2025-05-09 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.09/

2025-05-09 өмнө

Зээл хүсэгчдийн орлогын тогтвортой байдлыг тодорхойлох баримтууд

2025-05-09 өмнө

Нийслэлийн ногоон бүсэд хуурайшилт их, гал түймрийн эрсдэл өндөр байна

2025-05-08 өмнө

Толгойтын замыг Ард Аюушийн өргөн чөлөөтэй холбох авто замын ажил 63 хувьтай байна

2025-05-08 өмнө

“Улаанбаатар марафон 2025” олон улсын гүйлтийн тэмцээнд энэ жил шинэ маршрутаар гүйнэ

2025-05-09 өмнө

Бусдын эзэмшил газарт зөвшөөрөлгүй барьж буй “Оргил МГЛ” ХХК-ийн барилгын каркасыг албадан буулгаж, газрыг чөлөөлж байна

2025-05-09 өмнө

Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?

2025-05-08 өмнө

“Ромео Жульетта” эмгэнэлт драмын жүжгийг маргааш нээнэ

2025-05-09 өмнө

Нийслэлд барилгын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-үүдэд төлөвлөгөөт шалгалт хийж эхэллээ

2025-05-08 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.08/

2025-05-08 өмнө

Тавантолгойн ордыг яагаад “…Стратегийнх” болгосон бэ?

2025-05-09 өмнө

Хоёр хар мэнгэтэй шар бар өдөр

2025-05-09 өмнө

Унадаг дугуйтай хүнийг мөргөж зугтаасан машиныг хүүхэд жолоодож байжээ

2025-05-09 өмнө

Өдөртөө 17-19 хэм дулаан байна

2025-05-08 өмнө

Л.Оюун-Эрдэнэ:Хүүхдийн байгууллагын шинэ үечлэлийг өнөөдөр эхлүүлж байна

2025-05-09 өмнө

Хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

2025-05-09 өмнө

Минносато Тимбэрволвис хоёр дахь тоглолтод хожиж, цувралыг тэнцүүллээ

2025-05-11 өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ялалтын баярын ёслолд оролцлоо

2025-05-09 өмнө

Ж.Галбадрах:Төслийн аргачлалын зарчим ажлын хэсгийн зорилгод нийцлээ

2025-05-08 өмнө

ҮЗ-ийн хуралдааны саналд үндэслэн Засгийн газар шийдвэр гаргалаа

2025-05-08 өмнө

Ураны хайгуул, олборлолтын үйл ажиллагаанд иргэдийн хяналт, оролцоог хангана

2025-05-08 өмнө

"Эрүүдэн шүүхийн эсрэг конвенцын агуулгад нийцүүлэх нь” хэлэлцүүлэг боллоо

2025-05-08 өмнө

Нью-Иорк Никс 20 онооноос эргэн ирж ялалт байгуулж, цувралыг 2-0 болголоо

1 өдрийн өмнө өмнө

Э.Бат-Үүл: Оросын олигархиудтай нийлж Монголын уул уурхайн баялгийг булаах тэмцэл өрнөж байна

2025-05-09 өмнө

NBA-ын плэй-оффын эхний шатны тоглолтын төгсгөлийн гайхалтай бичлэг (2024-2025)

2025-05-08 өмнө

Аваргуудын лиг: Парисийн Жермен талбайдаа Арсеналыг хожиж, аваргын төлөө шалгарч үлдлээ

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.