-Есөн хувийн цомхотгол хийсэн ажил олгогч Ерөнхий сайд зорилтоо танилцуулж сорилтоо тодорхойллоо- “Парламентын гаднаас” ирсэн Ерөнхий сайд Г.Занданшатар УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар энэ оны төсвийн тодотгол, үүнтэй дагалдах хуулийн төслүүдээ хэлэлцүүлж, гишүүдийн асуултад гүн хүндэтгэлтэйгээр, нэн дэлгэрэнгүй хариулан оролцож байна. Эрхэм гишүүд ч шөнийн 23 цаг өнгөрч байхад дагалдах хуулийн төслүүдийг үргэлжлүүлэн хэлэлцэж сонгогч олны өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэхдээ “биеэ гамнахгүй” зүтгэлээ.

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар төсвийн тодотголыг хэлэлцүүлэхээр эрхэм гишүүдэд хандаж хэлсэн үгэндээ “Шинээр бүрдсэн Засгийн газар төсвийн сахилга бат, ил тод, нэгдмэл байдлыг чанд сахих, зардлаа танах, төрийн бүтцийг цэгцэлж, цомхон чадварлаг болгон бэхжүүлэх, хариуцлагын тогтолцоог чангатгахаас ажлаа эхэлж, холбогдох шийдвэрүүдийг гаргаж эхлээд байна” гэсэн юм.

Түүний Засгийн газрын “шинэ, тулгар” долоо хоногт дэлхийн бөмбөрцөг дээр геополитикийн сөргөлдөөнт байдал Иран-Израилын зэвсэгт мөргөлдөөнөөр өргөжиж, дэлхийн эдийн засгийн төлөвт эрсдэл учруулсан. Мөн нүүрсний үнийн огцом уналтаас голлон шалтгаалж төсвийн орлого 3.2 их наяд төгрөгөөр тасалдах бодит нөхцөл байдал үүссэн бөгөөд цаашид даамжирч болзошгүй байгааг мэдээлж, “Хэрэв төсөвт яаралтай тодотгол хийж, төсвийн үр ашиггүй, тэвчиж болох урсгал зардлаа танаж, импортыг нэмэгдүүлэх хөрөнгө оруулалтын зардлыг бууруулахгүй бол инфляц улам эрчимжиж, төгрөгийн ханш суларч, улмаар ард иргэдийн аж амьдрал, хувийн хэвшил, баялаг бүтээгчдийн хэвийн үйл ажиллагаанд томоохон эрсдэл учирч болзошгүй байна” гэдгийг онцлов.

Хэрэв энэ оны төсвийг тодотгохгүй, тэсээд ирэх онтой золгоход хүрвэл яах вэ? Тэрбээр төсөвт тодотгол хийхгүй, төсвийн алдагдал оны эцэст 3.2 их наяд төгрөгт хүрсэн тохиолдолд импортын хэмжээ нэмэгдэж, төгрөгийн ханш суларч, инфляц үргэлжлэн өсөх эрсдэлтэй байгааг сануулаад “Олон улсын байгууллагын судалгаагаар Монгол Улсад өрхийн орлого өсөхгүй тохиолдолд инфляц нэг хувиар нэмэгдвэл 24 мянга орчим хүн ядууралд өртөх эрсдэлтэй гэж тооцсоныг онцолж, иргэдийнхээ орлого, амьжиргааг хамгаалах нь Засгийн газрын эн тэргүүний, чадавх чансааг шалгасан чухал зорилт болоод байна гэв.

Энэ бол түүний айдсаар удирдах технологи, тактик биш ээ. Орон орны Засгийн газар, ялангуяа түүхий эдийн хамааралтай улс орнууд, өөр өөрийн онцлогт тохирсон яаралтай өөрчлөлтүүдийг хийж буйг тэрбээр мөн дуулгалаа.

Тиймээс зөвхөн Монголын улс төрийн ороо бусгаатай холбоогүйгээр өргөн хүрээнд энэхүү төсвийн өөрчлөлт, тодотголыг авч үзэх нь зүйтэй биз ээ. Гол асуудалдаа ороход, юуны өмнө тэрбээр “ажилчдаа есөн хувиар цомхотгож буй хамгийн том ажил олгогч” билээ. Энэ нь өмнөө тавьсан зорилгодоо хүрэхэд нь ямар үр дагавар авчрах, төрийн үйл ажиллагааг цалгардуулахгүйгээр хэрхэн зохион байгуулах чадварыг нь харуулах том сорилт яах аргагүй мөн. ДНБ-ий маш өндөр тоо ярьсан, 14 мега төсөл төлөвлөсөн романтик Засгийн газраас эрсдлээ тооцоолсон, бодитой хандлага руу шилжиж, ёстой л “хатуухан бэрийн шанага” мэт төсөвтэйгээр шинэ төрийн нүүрийг үзэх нь бололтой.

Олон нийт чуулганы нэгдсэн хуралдааны шууд дамжуулалтыг, төсвийн анхны тодотголыг хэлэлцэх байдлыг анхааралтай үзэж, сэтгэгдлээ бичиж буй байдлаас харвал Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын өнгөрсөн хугацаанд төрийн өндөр алба хашсан байдал, туршлага, тулх, мэдлэг боловсрол, удирдан зохион байгуулах арга барил, олон нийттэй харилцах хандлагад нь өндөр найдлага тавьж буй дүр зураг харагдлаа.

Төсвийн тодотголыг хэлэлцэж, асуулт хариулт өрнүүлсэн, санал шүүмжлэл хэлсэн эрхэм гишүүдийн хувьд ч танхимд эвдрэлцэх бус эвлэлдэх, улс орны эдийн засгийг хамтдаа өсгөн дээшлүүлж, хүн ардаа сайн сайхан амьдруулах зорилгодоо нэгдэн гарц олж шийдэлд хүрэх эрмэлзэл дүүрэн байгаа нь чуулганы нэгдсэн хуралдааны уур амьсгалаас мэдрэгдсэн юм. Энэ нь шинэ Ерөнхий сайд хувь хүнийхээ хувьд хэн билээ, ардчиллын талаарх ямар үзэл баримтлалтай, хувийн хэвшлийнхний төлөө гүйцэтгэх засаглалын тэргүүний хувьд ямар бодлого дэвшүүлж байгаад нь өгч буй үнэлгээ гэж хэлж болно.

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар бол эрх мэдлээ зоригтойгоор бүрэн хэрэгжүүлж, нэгэнт өөрийн зөв гэж шийдсэн бол сошиал сүлжээнээс “зөвшөөрөл авалгүйгээр” бодлогоо хэрэгжүүлэх “Зөв муйхар” улстөрч аж. Үүнийгээ “Дэд сайдтай болно”, “Мэргэжлийн хяналтын газрыг дахин байгуулна” гэсэн шийдмэг мэдэгдлүүд, тас нясхийсэн төсвийн хэмнэлтүүд, хариуцлагаа хүлээхээ бүрэн ухамсарласан туршлагатай улстөрчийн хувиар бардам харууллаа. Олон жилийн дунджаас харахад тооцоолол сайтай, зоригтой Ерөнхий сайдтай хамтарч ажиллах, шийдэл олох нь УИХ-д тун таатай, зорилтууд урамтай урагшилдаг тал бий.

Г.Занданшатарын хувьд өмнөх Засгийн газрынхаа зорилтыг ч үргэлжлүүлж чаддаг, алдааг ч засаж шахаж чадах “алтан аргамжаагаа” өнгөрсөн хэдхэн хоногт харуулсан. Мөн “минатай” газраар туучиж яваагаа мэдэрч, ажлын гараагаа хамгийн халуун цэгүүдээс эхэлж цурманд оруулаад цаашаа урагшилж цаг хожих тактикийг баримтлах бололтой. Товчхондоо цомхон, чадварлаг багаа ч, “хатуухан бэрийн шанага”-ыг ч өөрийнхөө удирдах танхимаас, ажлын албанаасаа эхэлж олон нийтийг зангарагаараа зоригжуулсан Г.Занданшатарын Засгийн газар романтизмыг үдэж эрсдлийг угтлаа. Түүнд алга ташуулах зав алга. Харин тулгамдсан асуудлуудад гарц шийдэл олох, хамтран зүтгэх итгэлийг хэдийнэ нөөцөлсөн, хатаагдсан болд мэт “бэлтгэгдсэн” Ерөнхий сайд гэдгээ энэ удаагийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар оролцсон байдлаараа харууллаа.